فیلم “Hijar” نخستین تجربه بلند سینماییِ «شهاد امین»، کارگردان جوان و جسور سعودی است. او در این فیلم، مراسم حج را نه صرفاً بهعنوان آیینی مذهبی، بلکه بهمثابهٔ استعارهای از آزادی، رهایی و کشف هویت زنانه روایت میکند.
داستان از دل زندگیِ سخت و محدودکننده زنان در عربستان آغاز میشود؛ جایی که دختری جوان، با پوشیدنِ لباسِ سفیدِ احرام، سفر تازهای بهسوی آزادی را آغاز میکند. مادربزرگ او، زنی با چهرهای پر از خطوط رنج و تجربه، حج نیمهتمامش را رها کرده و همراه نوهیٔ کوچکش برای پیدا کردنِ خواهر گمشده، به سوی جده راهی میشود. این سفر در عین حال که یک ماجراجویی بیرونی است، سفری درونی نیز هست: «پر از کشف، رشد ودگرگونی».
شتر در فیلم جایگاهی نمادین دارد؛ حیوانی مقدس که گاهی مرگش آزادی میآفریند و گاهی خشم و رنج. همین تصویر دوگانه، جهانِ فیلم را میان قطبهای متضاد به حرکت درمیآورد: «ایمان و شک، زندگی و مرگ، سنت و عصیان.»
بازیِ لمار فادن در نقش نوه، نقطه درخشانِ فیلم است. او با صداقت و نیرویی چشمگیر ایفای نقش میکند و تماشاگر را همراه خود میسازد. برای او حج تنها یک آئینِ مذهبی نیست، بلکه تجربهای عمیق و تکاندهنده در مسیر بیداری و عصیان است. مادربزرگ نیز، که روزگاری رؤیای پرواز داشته اما در قید سنتها مانده، برای حمایت از نوه، تمام سختیها را تاب میآورد.
از دیگر نقاط قوت فیلم، موسیقی و طراحی صداست؛ جایی که موسیقی با سکوتهای طولانی بیابان در هم میآمیزد و فضایی میسازد که مخاطب را در قلب سفر فرو میبرد. تدوین دقیق و پرریتم فیلم نیز میان صحنههای آرام و پرهیجان تعادلی چشمنواز ایجاد میکند.
فیلمبرداری این فیلم خیرهکننده است؛ با لانگشاتها و لانگتیکهایی که بیابان را بیانتها نشان میدهند. جادههایی که در دل شنها و صخرهها پیچ میخورند، تصاویری ماندگار خلق کردهاند؛ تصاویری که گاه یادآور Thelma & Louise ریدلی اسکات است؛ همان جسارت زنانی که برای استقلال و هویت خود پا به سفر میگذارند. نماهای هوایی از آسمان و جادهها نیز تصویری شاعرانه و واقعی میسازند؛ بیآنکه اغراق کنند، در عین سادگی، سرشار از حس زندگی هستند.
مشخصات فیلم: Hijar
کارگردان: شهاد امین (Shahad Ameen)
بازیگر نقش نوه: لمار فادن (Lamar Faden)
کشور سازنده: عربستان سعودی
سال تولید: ۲۰۲۵